Bıngıldak bebeklerin kafa kemiklerinin birleşim yerlerinin arasında kalan boşluklardır. Yenidoğan bebeklerin kafalarında altı tane bıngıldak vardır ve ön bıngıldak en belirgin ve büyük olanıdır. Bizim için yenidoğanların izleminde ön ve arka fontanellerin değerlendirilmesi önemlidir.
Zamanında doğan bebeklerde arka bıngıldak boyutu 8mm’nin altındadır. Arka bıngıldak genellikle 2-3 ayda tamamen kapanır. Doğumda arka bıngıldağın 1cm’den büyük olması hipotiroidiyi (tiroid bezlerinin az çalışması) düşündürür. Ön bıngıldağın normal boyutu doğumda genellikle 2-3 cm arasındadır. Bebek doğduktan sonra ön bıngıldak bir miktar büyür, sonrasında 16-18 ay arasında kapanır. Fakat sağlıklı bebeklerde genetik yapıya bağlı olarak erken (ilk 3 ayda, tüm bebeklerin %1’i) ya da geç kapanabilir (24 ay sonrası , tüm bebeklerin % 4’ü). Bıngıldak boyutu; kafa büyüklüğü ve şekil bozukluklarına göre değişir.
BINGILDAĞIN NORMALDEN BÜYÜK OLMASI GEÇ KAPANMASI
Ön veya arka bıngıldağın büyüklüğü, geç kapanması bize birtakım hastalıkları düşündürebilir;
-Tiroid bezlerinin yetersiz çalışması
-Raşitizm (d vitamini eksikliği)
-Kafa içi basınç artışına neden olabilecek hastalıklar
-Bazı kemik hastalıkları (akondroplazi)
-Down sendromu
-Kafa ici kanama
en sık rastlanan hastalıklardır. Bunların yanında ailesel olarak baş çevresi büyük olan ailelerin bebeklerinde bıngıldak sıklıkla büyüktür ve geç kapanır.
BINGILDAĞIN NORMALDEN KÜÇÜK OLDUĞU VE ERKEN KAPANDIĞI DURUMLAR
Bıngıldak küçüklüğü ve erken kapanması durumlarında öncelikle bebeğin baş çevresinin değerlendirilmesi önemlidir. Çünkü bu bebeklerin kafası diğer bebeklere göre küçük kalabilir (mikrosefali). Eğer böyle bir küçüklük varsa çocuk hekimi tarafından mikrosefali yapan durumların değerlendirilmesi yerinde olacaktır. Yine kafadaki kemiklerin erken birleşmesi bebeklerde bıngıldak küçüklüğüne, baş çevresinin küçük kalmasına neden olabilir. Bıngıldak küçüklüğü durumlarında Bebeğin tiroid bezlerinin çalışmasının değerlendirilmesi önem taşımaktadır. Tiroidleri fazla çalışan bebeklerin bıngıldakları erken kapanabilmektedir.
BINGILDAKTA ATIM GÖZLENMESİ
Normalde bıngıldakta hafif bir atım gözlenebilir. Bu durum normaldir. Fakat atım şiddetli, dışarıdan bakıldığında ciddi belli oluyorsa; bu bize kafa içi basıncı artışı yapan durumları (Menenjit, kafa içerisinde sıvı birikimi, kafa travması, kafa içi kanama), atardamar ile toplardamarlar arasında oluşmuş bir kaçağı, beyin içerisindeki bir takım tıkanıklıkları ve bazı kalp hastalıklarını düşündürebilir.Böyle bir durumda bebeğin öncelikle beyin ultrasonu ile değerlendirilmesi yerinde olacaktır.
BINGILDAĞIN ÇÖKÜK OLMASI
Bıngıldak çöküklüğü olan bebekte öncelikle, sıvı kaybına neden olan beslenme bozukluğu, kusma, ishal veya böbrek hastalığı olup olmadığı sorgulanmalıdır.
BEBEKLERDE D VİTAMİNİ DAMLASI KULLANIMI VE BINGILDAK KAPANMASI İLE İLİŞKİSİ
D vitamini kemik gelişimi için ana vitaminlerden birisidir. Bu nedenle bıngıldağın erken kapanmaya başladığı durumlarda ailenin aklına ilk olarak düzenli verilmekte olan D vitaminini kesmek gelir. Fakat bu yanlış bir düşüncedir. Eğer bebeğin bıngıldağının küçük olmasına rağmen baş çevresi yeterli büyüme gösteriyorsa, kafada ciddi bir şekil bozukluğu oluşmuyorsa, bebeğin nörolojik gelişimi ayına uygun ilerliyorsa d vitaminini kesmeye gerek yoktur. Yine aynı şekilde bıngıldağı geniş bir bebekte d vitamini eksikliği yoksa o bebeğe fazladan D vitamini vermek yanlış bir davranış olacaktır. Uygun olan davranış bıngıldakta anormal boyuta neden olabilecek hastalıkların araştırılması ve aile öyküsünün sorgulanmasıdır. Çünkü tamamen genetiğe bağlı bir boyut değişikliği olabilir.
